Fernand (1874) gaat niet over Fernand. Wel over vier vrouwen, die een sterke invloed op deze gevoelige jongeman hebben. Of ze nu dominant of zacht van karakter zijn, elk van deze vrouwen wil iets van hem. Wat dat is en wie er wint, tekent Melati van Java (1853-1927) in een van haar mooiste Indische romans. Zij was de eerste grote Indische romancière van ons land. Door haar romans en persoonlijkheid genoot ze een nationale bekendheid. Haar roem is nu verbleekt, maar de romans zijn nog altijd vitaal. Leesbaar, meeslepend, emotioneel en met vragen, die actueel zijn gebleven. In Fernand stelt Melati van Java via de vier Indische vrouwen de kwestie van de vrouwelijke liefde aan de orde. Is het echt vrouwelijk om zichzelf weg te cijferen voor anderen en te hopen dat er nog een stukje van de taart overschiet? Mag een vrouw van het leven nemen wat zij wil hebben? Het waren vragen die Melati met een voorzichtig 'misschien niet' beantwoordde, wat behoorlijk tegendraads was. Het idee dat het ook de man kon wezen die genoegen moest nemen met het kleinste taartpuntje, is impliciet in de roman aanwezig. In geen enkele herenroman van toen verscheen dat denkbeeld. Voor de gemiddelde man is het ook in deze tijd een moeilijk verteerbare gedachte. Wat wil de vrouw? Kan de man daar wel tegen? Melati van Java Melati van Java (1853-1927). was destijds een beroemde romancière. Met deze en andere Indische romans had Melati van Java haar roem zien groeien aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Haar oeuvre bevatte meer dan romans. Ze schreef ook toneelstukken, essays, verhalen en honderden artikelen. Toch vormden de romans de kern. Vele titels beleefden herdruk op herdruk en bleven tientallen jaren in omloop. Toen zij in 1922 vierde dat zij vijftig jaar schrijfster was, deelde Nederland in deze vreugde. Vrijwel elke krant maakte melding van het feestelijke jubileum. Het grote publiek hield van haar, en die liefde duurde lang. Al tijdens haar leven zette de deftige Maatschappij der Nederlandse Letterkunde haar op een voetstuk. In 1893 nodigde de Maatschappij voor het eerst in haar bestaan vrouwen uit om lid te worden. Daarmee werd erkend, dat ook vrouwen in staat waren literatuur te schrijven die van nationaal belang was. Onder deze eerste groep was Melati van Java voor zover bekend de enige vrouw van Indo-Europese afkomst. Indische damesromans Veel herinneringen aan Nederlands-Indië liggen in de literatuur opgeslagen. En, wat heren vaak niet weten, of niet willen weten, beseffen vrouwen maar al te goed. De werkelijke verhalen over het Indische leven, die kennen zij. Het huwelijk, overspel, de koloniale machtsverhoudingen en zelfs de politiek, geen onderwerp werd geschuwd. Veel van deze thema's zijn verwerkt in romans, in Indische damesromans, geschreven voor en door vrouwen. De romans waren in hun tijd razend populair. Tot op de dag van vandaag intrigeren ze, maar ze zijn heel moeilijk te vinden. Met de heruitgave in een modern jasje van tien van de meest opmerkelijke, komt daar nu verandering in. Najaar 2009 verschijnen de eerste drie romans, rechtstreeks uit de schatkamer van Indië.