Eenheid en scheiding is de kenschetsing van een periode van de vaderlandse geschiedenis, die begint met de vorming van de Nederlanden, tot een formeel geheel geworden onder de regering van Karel V, en die loopt over de eeuwen van de scheiding tussen Noord en Zuid tot aan het punt waarop de illusie van de eenheid voor korte tijd opleefde. De geschiedenis van de beide delen der Nederlanden komt, ook in de eeuwen van de scheiding, tot haar recht, tot aan het einde van de Franse tijd. Het boek vormde oorspronkelijk deel 2 van de Geschiedenis der Nederlanden onder redactie van L.G.J. Verberne (1952), maar is voor de Aula-editie van 1968 aanmerkelijk verrijkt. De auteur schrijft pakkend en kleurrijk. Over de auteur: Ludovicus Jacobus Rogier, aanvankelijk leraar Nederlands, was een groot kenner van de vaderlandse katholieke kerkgeschiedenis. Met zijn Geschiedenis van het katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en de 17e eeuw (1945-1946) veroverde hij een voorname plaats in de Nederlandse geschiedschrijving. In 1947 werd hij hoogleraar in Nijmegen. In 1955 kreeg hij de P.C.-Hooftprijs.